Hoeveel tijd hebben de bewoners de afgelopen jaren in dit experiment gestopt?
Is tijdens webinar als vraag gesteld. Een echte tijdinschatting is niet te maken. Wat we zien als je iedereen in de keten meeneemt en ook betrekt dat dit ook energie geeft en de factor tijd dan op de achtergrond verdwijnt.
Wijn er ook elektrische (deel)auto’s op dit net aangesloten? V2G?
Nee, was geen onderdeel van de pilot. Daarbij wilden we het aantal parameters ook beperken, om zo het effect per parameter goed te kunnen vaststellen.
Ik maak me enorm zorgen over de beltaalbaarheid van verduurzaming. wat kost het de bewoners, enexis, subsidie?
Het doel van dit soort subsidieprojecten is om te zoeken naar alternatieve oplossingen om traditionele investeringen (kabel leggen, transformatoren plaatsen, etc.) af of uit te stellen. Iedereen in de keten kan daar in bijdragen. De betaalbaarheid blijft een issue maar als je het bijv. vergelijkt met wat de kosten waren voor zonnepanelen een jaar of 10 geleden en wat ze nu kosten dan zie je wel dat marktwerking ervoor kan zorgen dat het betaalbaarder wordt. Belangrijkste is de ketensamenwerking tussen en met alle benodigde partijen (technische bedrijven, kennisinstituten, corporaties, netbeheerders en de belangrijkste "de eindklant"). Als er daarnaast wordt vergeleken wat de kosten zijn voor de traditionele investeringen, dan wordt het al snel interessant om voor netbeheer/overheid de verduurzaamingsinvesteringen te stimuleren.
Is webinar later terug te kijken?
Ja, via deze link op de website GridFlex onder nieuws.
Wonen er ook vrouwen in Heeten? en zijn die ook betrokken?
Buurkracht heeft dit beantwoord in het webinar. Ze gaf aan dat er zeker vrouwen in Heeten wonen en dat ook 2 van de 5 buurtteamleden vrouw is.
Wat is Nul-op-de-Trafo: op elk moment of netto op jaarbasis?
Nee, doel was op elk mogelijk moment de nul te halen, niet netto op jaarbasis. We hebben getracht om nul op de trafo zo veel mogelijk, per kwartier te realiseren. Het gehanteerde tarief is namelijk gebaseerd op de piek per kwartier. Op jaarbasis is nul op de trafo nog een utopie. Er kunnen namelijk extreme pieken ontstaan (in beide richtingen) die het netwerk juist meer schade toedoen. Die nul-op-de-trafo hebben we ook niet op 1 moment op 1 mooie zomerse dag echter niet gehaald (was ook geen realistisch doel, maar meer iets om naar te streven op lange termijn). Daar moeten veel meer opwek, opslag en snel-reagerende systemen voor komen. Het gaat juist om de belasting op elk moment, die wil je verminderen. (Nog) niet tot nul, dat is (nog) niet haalbaar, maar wel zoveel mogelijk verlagen zodat verzwaring en dus investering niet nodig is.
Hoe groot is (theoretisch)de te vermijden netverzwaring en hoeveel collectieve kosten kunnen hiermee worden vermeden?
Het doel van dit soort subsidieprojecten is om te zoeken naar alternatieve oplossingen om traditionele investeringen (kabel leggen, transformatoren plaatsen, etc.) af of uit te stellen. Iedereen in de keten kan daar in bijdragen. De betaalbaarheid blijft een issue maar als je het bijv. vergelijkt met wat de kosten waren voor zonnepanelen een jaar of 10 geleden en wat ze nu kosten dan zie je wel dat marktwerking ervoor kan zorgen dat het betaalbaarder wordt. Belangrijkste is de ketensamenwerking tussen en met alle benodigde partijen (technische bedrijven, kennisinstituten, corporaties, netbeheerders en de belangrijkste "de eindklant")
Is straks de oplossing van gridflex betaalbaar en schaalbaar
Ja. Aandachtspunt is nog wel de technische performance van de benodigde assets. Alles moet snel kunnen reageren op plotselinge veranderingen in vraag en aanbod van energie. Wat zeker ook belangrijk is, is dat de "eindklant" zoveel mogelijk wordt ontzorgt en het vertrouwen heeft in het benodigde stuurmechanisme. Voor nu zijn de besparingen die te behalen zijn echter nog (te) klein om de investeringen in batterijen terug te verdienen.
Dit experiment heeft aantal overeenkomsten met een aantal project studies van Enexis. Van aantal jaren geleden.
Klopt en wat we daar hebben geleerd hebben we hier weer gebruikt om te voorkomen dat we dezelfde fouten zouden maken en dus ook om te voorkomen dat we dezelfde lessen opnieuw gaan leren.
Hoe groot is het percentage dat direct gebruikt wordt en hoeveel via de accu?
Bij een willekeurige week in mei 2020 wordt 60% van de PV direct gebruikt en met accu's gaat dat omhoog naar 75%. Van de energie die de wijk nodig heeft, komt zonder batterijen 40% van buiten de wijk en 60% van PV en met batterijen wordt dat 30% en 70%, respectievelijk. Dit is natuurlijk voor een erg zonnige week. Wel is de pieklast over het gehele jaar met zo'n 20 tot 30% afgenomen (met virtuele batterijen). Per seizoen verschilde het mogelijk of het zonnepieken waren of verbruikspieken, maar de verlaging van de pieklast is vergelijkbaar gedurende het jaar.
Kan een dergelijk initiatief ook nog fiscaal gestimuleerd worden? (reductie energiebelasting oid)
Juist door aan te tonen dat een lokale energiemarkt technisch goed haalbaar is maar dat de totale besparing door de huidige tariefopbouw een stuk lager is willen we deze lessor learned gebruiken en als conclusie meenemen in het eindrapport naar RVO. RVO kan deze lessor learned meegeven aan ministeries.
Hoe is het nu met het onderhoud en storingen geregeld?
Storingen en onderhoud zijn in dit project opgepakt door de consortiumpartners.
Hoe is het nu met het onderhoud en storingen geregeld?
Storingen en onderhoud zijn in dit project opgepakt door de consortiumpartners.
Hebben jullie specifieke templates gebruikt voor buurtcommunicatie en het houden van de verbinding met de deelnemers?
Nee geen specifieke templates. Wel structureel contact met de vertegenwoordigers van de wijk (het buurtteam). In overleg met het buurtteam is steeds besproken of en zo ja wanneer we de deelnemers in de wijk maar ook de referentiegroep konden uitnodigen voor een fysieke of virtuele bijeenkomst.
Hoeveel tijd heeft het de leden van het buurtteam gekost?
Ongeveer 1 dag per maand.
Is er een reele kans dat de wet dit gaat toelaten?
Juist door aan te tonen dat een lokale energiemarkt technisch goed haalbaar is maar dat de totale besparing door de huidige tariefopbouw een stuk lager is willen we deze lessor learned gebruiken en als conclusie meenemen in het eindrapport naar RVO. Daarnaast is er vanuit de Europese wet gezien natuurlijk ook noodzaak om energie communities een rol te gaan geven in de landelijke wetgeving.
Wat is het ideale niveau om “systeemoptimalisatie” te doen. Jullie kiezen voor wijk, en hoe is de buitenwereld gelinkt
Er is geen ideaal niveau. Vanuit het project denken we dat er niet 1,2 of 3 uniforme oplossingen zijn. Dit is 1 van meerdere nieuwe oplossingsrichtingen. We hebben ons in dit project beperkt tot een wijk , met 100% deelname, achter één wijktransformator.
Wat zou het buurkracht team adviseren aan het ministerie om voortgang te maken met energietransitie o.b.v. ervaring?
Betrek bewoners (de uiteindelijke klant) eerder/direct bij het maken van plannen en probeer theoretische oplossingen ook in pilots eerst uit te testen in de praktijk.
We hebben nu 99,9999% zekerheid op energie. Hoe wordt dat gehandhaafd in dit grid?
Dat verandert niet. De koppeling met het normale grid is er nog steeds, dus zekerheid van energie blijft. Die zekerheid gaat juist afnemen (door overbelasting) als we niets doen.
Is in het project een lagere pieklast bij de trafo gerealiseerd (dus ook in de winter op een grijze dag)?
Bij een willekeurige week in mei 2020 wordt 60% van de PV direct gebruikt en met accu's gaat dat omhoog naar 75%. Van de energie die de wijk nodig heeft, komt zonder batterijen 40% van buiten de wijk en 60% van PV en met batterijen wordt dat 30% en 70%, respectievelijk. Dit is natuurlijk voor een erg zonnige week. Wel is de pieklast over het gehele jaar met zo'n 20 tot 30% afgenomen (met virtuele batterijen). Per seizoen verschilde het mogelijk of het zonnepieken waren of verbruikspieken, maar de verlaging van de pieklast is vergelijkbaar gedurende het jaar.
Gaat RVO nu ook de regelgeving aanpassen of ruimte geven zodat smartgrid voor iedere buurt/wijk mogelijk wordt?
RVO niet. Alles wat we hebben geleerd in dit project gaan we in het eindrapport verwoorden en aan RVO verstrekken. RVO kan deze eindconclusies/lessons learned dan delen en bespreken met EZK. Het is dan aan EZK om te bekijken of en zo ja wat /welke acties moeten worden opgestart om veranderingen in wet- en regelgeving te bewerkstelligen.
Waarom is er gekozen voor zoutbatterijen?
Omdat de zeezoutbatterijen minder milieubelastend en veiliger zijn.
Is opslag centraal of decentraal geregeld in deze proef
Doel lijkt me het terugdringen van investeringen in de Netten. Zijn hier al wat getallen aan te koppelen
De pieklast is over het gehele jaar met zo'n 20 tot 30% afgenomen (met virtuele batterijen). Per seizoen verschilde het mogelijk of het zonnepieken waren of verbruikspieken, maar de verlaging van de pieklast is vergelijkbaar gedurende het jaar.
Wijken worden belangrijk maar past dat bij de ontwikkeling van energiewet of fiscaal dat je onderling mag handelen
Alles wat we hebben geleerd in dit project gaan we in het eindrapport verwoorden en aan RVO verstrekken. RVO kan deze eindconclusies/lessons learned dan delen en bespreken met EZK. Het is dan aan EZK om te bekijken of en zo ja wat /welke acties moeten worden opgestart om veranderingen in wet- en regelgeving te bewerkstelligen. Daarnaast is er vanuit de Europese wet gezien natuurlijk ook noodzaak om energie communities een rol te gaan geven in de landelijke wetgeving. Het past (nu nog) niet bij de huidige regelgeving, vandaar dat we gebruik moesten maken van de experimenteerregeling.
Kan je daarin zon, wind en waterkracht combineren om dat door het jaar heen lokaal te optimaliseren?
Dit kan inderdaad ook allemaal worden meegenomen in de modellen die we gebruiken voor de optimalisatie.
Zou dit concept ook werken in een wijk in een grote stad, waar wellicht minder sociale cohesie is?
Zeker, belangrijk is wel een buurtvertegenwoordiging te hebben waar de rest van de wijk/stad ook het vertrouwen in hebben om hun meningen/ideeën te kunnen behartigen. Persoonlijke aandacht kun je ook in een stad toepassen. Het is dan wel belangrijk de juiste schaal te kiezen. Dus niet 1 buurtteam voor de hele stad, maar een buurtteam per wijk of buurt om aan te sluiten bij het gevoel 'wij horen bi elkaar als buurt' en om de persoonlijke aandacht behapbaar te maken qua inspanning
Over welke periode heeft het project gelopen?
Bijna 3,5 jaar waarin we meer dan 1,5 jaar hebben gemeten/gestuurd.
Wat moet er gebeuren om al die apparaten slim aan te kunnen sturen?
Het maken van interfaces is vrij eenvoudig te realiseren. Wat nog wel een aandachtspunt is, is dat we nationaal/internationaal op zoek moeten naar 1 (open) protocol om met alle daarvoor geschikte apparaten te kunnen communiceren. Hierin is nog een weg te gaan, het koppelen via de Cloud van de diverse apparaat leverancier is tegenwoordig al wel met relatief lage kosten vrij simpel te realiseren.
Is er gedragsverandering gemeten bij de deelnemers?
Aan de hand van de app zagen we dat de bewoners twee mogelijkheden hadden. Zelf sturen of gestuurd worden. In het begin zagen we dat deelnemers zelf ook "aan de knoppen" wilden zitten. Later zag je doordat ze ook vertrouwen kregen in het systeem dat ze gestuurd wilden worden.
Waarom hebben jullie voor de zeezoutbatterijen van Dr Ten gekozen i.p.v. lithium-ion? ..en hoe werkte dat?
Omdat de zeezoutbatterijen minder milieubelastend en veiliger zijn. We hebben naast zeezoutbatterijen ook meerdere lithium-ion en een loodzuur batterij toegepast. In principe werken alle batterijen prima. In alle systeemintegraties zitten nog teveel omzetverliezen en wordt de snelheid van batterijen vertraagd om ook heel snel op plotselinge veranderingen in vraag en aanbod van energie te kunnen reageren. De performance van all type batterijen moet nog beter ook geldt dat batterijen weliswaar snel kunnen zijn maar is het totaal systemen (met ICT /electronica met data evaluatie en bijsturing) ook nog relatief moeilijk om heel snel op plotselinge veranderingen in vraag en aanbod van energie reageren.De besparingen en het verminderen van net- omzetverlies waren anders nog groter geweest. Daarnaast bleek de koppeling tussen zeezoutbatterij en omvormer nog lastig (gezien de andere werking van zeezoutbatterijen t.o.v. traditionele oplossingen) maar uiteindelijk is het gelukt om tot een geïntegreerd systeem te komen. Daarnaast werd ontdekt dat de zeezout batterij capacitatief acceptabele eigenschappen lijkt te hebben om enerzijds trage zonnepieken via het net op te kunnen vangen en anderzijds ook korte snelle pieken op te slaan.
Wat is er echt vernieuwd geweest aan dit project. ik hoor vooral veel componenten uit uit de projecten.
Juist de belangrijkste lessons learned en dat is de mate waarin bewoners actief betrokken zijn in en met het buurtteam.
Is er een eind rapport die we kunnen ontvangen?
Er is al een whitepaper beschikbaar. Het eindrapport wordt aan het einde van dit jaar overhandigd aan RVO. In Q1 2021 kunnen we het definitieve en door RVO akkoord bevonden eindrapport voor iedereen ter beschikking stellen.
Waarom zou het fiscaal gestimuleerd moeten worden? wat is er dan toch zo goed aan?
We hebben nu vanuit de vrijstelling alleen bewegingsruimte gekregen op de transportvergoeding. Dit is slechts een klein deel van de kWh prijs. Als we daarnaast wordt gekeken/vergeleken met wat de kosten zijn voor de traditionele investeringen, dan wordt het al snel interessant om voor netbeheer/overheid de verduurzaamingsinvesteringen te stimuleren.
Is er ook gedacht aan het verlagen en/of verhogen van insteltemperaturen van warmtepompen en koelsystemen?
Is in het project niet meegenomen
Zijn er ook vernieuwende participatie/financiële modellen ontwikkeld?
Vwb participatiemodellen: er zijn niet echt nieuwe modellen ontwikkeld. Wel hebben we gezien dat een participatie aanpak a la Buurkracht met een buurtteam als vertegenwoordiging van de buurt, meedenken bij plannen en proposities en veel persoonlijke aandacht, ook bij dit soort complexe projecten kan leiden tot veel participatie. In het geval van Heeten zelfs 100%!
Waar blijven de vragen die hier verdwijnen in de lijst?
Deze zijn opgenomen in deze Q en A lijst. Dubbelingen zijn eruit gehaald.
Hoe groot zijn de batterijen?
Per bak van 1kW vergelijkbaar aan een klein boodschappenkratje.
Mogen collega’s van de TU/d over jullie simulatie model beschikken?
Ja. Het simulatie model is beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek. Hiervoor kan contact worden opgenomen met de UT, en dan kunnen we zeker samen iets regelen.
Loont het om te investeren in een FlexGrid om pieken af te vangen vergeleken met netverzwaring?
We hopen dat we dit globaal hebben uitgelegd in het webinar. Deze info en meer details zijn ook in de whitepaper maar straks ook in het eindrapport terug te lezen. Als wordt gekeken/vergeleken met wat de kosten zijn voor de traditionele investeringen, dan wordt het al snel interessant voor de overheid om juist dit soort verduurzaamingsinvesteringen te stimuleren.
Hoe veilig zijn deze batterijen binnen of naast de woning? Zijn er extra maatregelen nodig?
De zeezoutbatterijen zijn veiliger en kunnen zonder belemmering binnenshuis worden opgesteld.
Helpt de buurt elkaar ook in gedragsverandering en kun je dat organiseren
Ja en belangrijk daarin is de rol van het buurteam. Het is wel afhankelijk van het profiel van de bewoners in hoeverre men ontvankelijk is en/of gemotiveerd is voor gedragsverandering.
Persoonlijke aandacht. Hoe vertaal je dat naar een stad en hoe neem je dat mee in de bc
Persoonlijke aandacht kun je ook in een stad toepassen. Het is dan wel belangrijk de juiste schaal te kiezen. Dus niet 1 buurtteam voor de hele stad, maar een buurtteam per wijk of buurt om aan te sluiten bij het gevoel 'wij horen bi elkaar als buurt' en om de persoonlijke aandacht behapbaar te maken qua inspanning.
Kan de business case versterkt worden door gridflex toe te passen wanneer een nieuwe trafo gebouwd moet worden?
Zeker… een belangrijke lessor learned is dat bij de ontwikkeling van nieuwbouwplannen alle betrokken ketenpartners met elkaar praten.